Эдийн засгийн байнгын хороо өчигдөр хуралдаж МИАТ компанийн үйл ажиллагааны тайланг сонслоо. Хуралд МИАТ компанийн гүйцэтгэх захирал Ц.Орхон болон бусад удирдах албан тушаалтнууд оролцож гишүүдийн асуултад хариулсан юм.
МИАТ компанийн гүйцэтгэх захирал Ц.Орхоны дурдсан мэдээллээр төрийн өмчит МИАТ, Иргэний нисэхийн ерөнхий газарт төрөөс хоёр өөр байдлаар ханддаг гэнэ. МИАТ компани нь 1993 оноос хойш төрийн өмчит нэртэй ч төрөөс нэг ч удаа дэмжлэг туслалцаа авч байгаагүй аж. Харин Иргэний нисэхийн ерөнхий газарт улсаас 200 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулсан байдаг гэнэ. Үүнээс улбаалан МИАТ компани сүүлийн хэдэн жил алдагдалтай ажилласаар иржээ. Үүнд уртын нислэг буюу олон улсын тээвэр ихээхэн нөлөөлжээ. Учир нь дэлхийн орнуудад тонн нь 1050 ам.доллараар худалдаалагддаг онгоцны шатахуун манайд 1650 ам.долларын үнэтэй байдаг гэнэ. Олон улсын жишгээс 30 хувь буюу 600 ам.долларын зөрүүтэйгээр "Сод монгол" групп худалдаалж байгаа нь хамгийн их нөлөөлсөн байна. Манай улсад "Сод монгол" группээс өөр онгоцны шатахуун худалдаалдаг газар байхгүй учраас хэлсэн үнээр нь авахаас өөр аргагүйд хүрдэг ажээ. МИАТ компанийн хувьд байдал харьцангуй гайгүй байгаа нь энэ гэнэ. Харин жижиг авиа компаниуд 1700 ам.доллараар нэг тонн шатахуун худалдан авсаар байгаа нь алдагдалд орох нөхцөлийг нэмсээр байгаа юм байна. Тодруулбал МИАТ компани 2000-2010 он хүртэл Европын орнууд руу хийсэн нислэгтэй холбоотойгоор нийт 70 гаруй турбум төгрөгийн алдагдалтай ажиллаж өрөнд оржээ. Үүн дээр өнөө жилийн дөрөвдүгээр улирлын эхний байдлаар таван тэрбум төгрөгийн алдагдлыг ч мөн хүлээсэн гэнэ. Тиймээс эдгээр нислэгийг цуцлахыг хүссэн ч Засгийн газар хоорондын гэрээ, хэлцэлтэй учраас нислэгээ зогсоох боломжгүй гэж үзээд алдагдал хүлээн ажилласаар байгаа аж. Мөн манай улсын жилд хийх нислэгийн хүчин чадал нь 1.2 сая суудал бол зах зээлийн эрэлт нь дөнгөж 400 мянган үйлчлүүлэгч аж. Тэгэхээр хүчин чадал нь ихдэж, үйлчлүүлэгч нь цөөдсөн энэ байдлыг халах арга хэмжээг төрөөс авах шаардлагатай байгаа гэж Ц.Орхон гүйцэтгэх захирал онцолж байсан. Түүний хүссэн бас нэг асуудал нь онгоц худалдан авах тухай байв. Гэрээ хэлцэл нь ерөнхийдөө хийгдсэн ч санхүүгийн байдал хүнд байгаа юм байна. Нэг ширхэг нь 130 сая ам.долларын өртөг бүхий дээд зэрэглэлийн Боинг онгоц гурвыг худалдан авахаар төлөвлөж байгаагаас эхнийх нь ирэх оны зургадугаар сард орж ирэх бололтой. Тиймээс энэхүү худалдан авалтад Засгийн газраас 30 тэрбум төгрөг өгөх шаардлагатай байна гэж байсан юм. Ингээд МИАТ компани нийт орлогынхоо 30 хувийг шатахуунд зарцуулдаг бас байх ёстой үнээсээ 30 хувиар илүү үнэтэй шатахуун хэрэглэдэг учраас агаарын тээвэр эрхлэгчид алдагдалтай ажилласаар байгааг тэд дуулгаснаар мэдээлэл дууслаа.
Ингээд МИАТ компанийн удирдлагуудаас байнгын хорооны гишүүд асуулт асууж, хариулт авсан. Тухайлбал УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунгэрэл "Төрийн оролцоотой байснаар МИАТ компанид яаж нөлөөлж байна" гэж асуухад гүйцэтгэх захирал Ц.Орхон "Төрийн оролцоотой байгаагүй бол бид бизнес ангиллаа хөгжүүлж ажиллах боломжтой. Өдийд алдагдалтай бус ашигтай болчихсон байх байсан" гэсэн хариултыг өгөв. Түүний дараа УИХ-ын гишүүн Г.Уянга "Яагаад хувийн авиа компаниуд 20 гаруй тэрбум төгрөгийн алдагдалтай байж дампуурахгүй байгаа юм бол. Мөн ямар зохицуулалтаар энэ алдагдлыг арилгах боломж байгаа бол" гэдгийг асуусан. Үүнд "Төрийн компаниуд байнга алдагдалтай, хувийн хэвшлийнхэн байнга ашигтай ажилладаггүй ш дээ. Гэхдээ хувийн компаниудаас өөрсдөөс нь асуувал зүгээр байх. Бидний мэдэж байгаагаар хувийн авиа компаниуд 20 орчим тэрбум төгрөгийн алдагдалтай ажиллаж байгаа. Мөн хөрөнгө оруулалт байдаг байх" гэлээ. Түүнээс цааш УИХ-ын гишүүн Л.Энх-Амгалан, Д.Ганхуяг нарын гишүүд энэ салбарт хувийн хэвшлийг оруулах нь зөв гэдгийг дурдаад "Сүүлийн 20 жилийн хугацаанд монголчууд МИАТ компаниар үйлчлүүлэхдээ хамгийн өндөр үнээр үйлчлүүлсээр ирсэн. 2-3 цагийн нислэгт 600 гаруй мянган төгрөг төлдөг байх жишээтэй. Тийзнийхээ үнийг буулгахгүй байгаа нь нэг талдаа өрсөлдөөн бий болоогүй, нөгөө талдаа МИАТ компанийн зардал өндөр байдагтай холбоотой байх. Танай компанийг хувьчлах асуудал ямар түвшинд байгаа" гэдгийг сонирхож байв. Үүнд тус компанийн гүйцэтгэх захирал "Үнийг буулгах боломжгүй. Хэрвээ үнэ буулгах юм бол бид алдагдалд орно. Мөн манай компанитай ижил төстэй байгууллагуудын орон тоог сонирхоход манайхаас гурав дахин бага хүн, хүч ажиллуулдаг юм билээ. Энэ ондоо 100 орчим ажлын байрыг цомхотгоно. Харин Засгийн газрын түвшинд МИАТ компанийн 49 хувийг хувьчлах шийдвэр гарсан. Ер нь олон улсын түвшинд хүч үзэхийн тулд бид хувийн компаниудтай нэгдэх ёстой. Үүнийг төр засгаас шийдэх" байх гэдэг хариултыг өгөв.
Тэдний өгсөн мэдээллээр төрийн өмчийн МИАТ компани их хэмжээний алдагдалтай ажилласаар иржээ. Үүнд холбогдох яам, Тамгын газраас анхаарч ажиллах хэрэгтэй байна гэдгийг байнгын хорооны гишүүд сануулж байлаа.
Л.МӨНХ
No comments:
Post a Comment